Vdekje Amerikane

Para disa vjetësh kam shkruar për vdekjen e plakut të vetmuar Raniero, komshiut tonë i cili vdiq pa u ndjerë. Kishte ngrirë në tavolinë, ja ashtu duke ngrënë darkë. Askush s’e vuri re mungesën e Ranieros përveç meje që isha mësuar me kërcitjen e derës së tij. Ku shkonte plaku Raniero çdo mëngjes, gjithnjë në të njëjtën orë? Dilte në oren tetë e kthehej fiks në orën nëntë dhe mbyllej brenda.
Kur e shoqja qe gjallë hera herës në apartamentin e tyre dëgjohej muzikë italiane, e vjetër. Kisha një ndjenjë se ajo ende ruante pllaka gramafoni. Raniero dhe e shoqja ishin nga Napoli. Mëngjeseve aroma e bukës së thekur ngjitej deri lart tek ne që banojmë në katin e dytë. Pleqtë nuk i vizitonte njeri. Muzika dhe një mackë e vogël që rrinte thuajse tërë kohën në parvazin e dritares ishte krejt shoqëria e tyre.
Pas vdekjes se plakës shtëpia heshti nga zërat, nga zhurmat e nga aroma e bukës së thekur. Raniero dukej qe përgatitur për radhën e tij. Dhe vdekja ra dakort me të. Erdhi dhe e mori qetësisht një mbrëmje tek qe ulur në tryezë për të ngrënë darkën. E dinte se qe darka e tij e fundit? Ndoshta jo, ndoshta po. Ndoshta çdo ditë e llogariste si të fundit, i urti plak Raniero. U zbulua që kishte vdekur tre ditë më pas. Tek dera e tij u dukën dy policë dhe një makinë ambulance.
Pas vdekjes së Ranieros apartamenti i katit të parë mbeti bosh për gati një vit. Një pasdite ziles së derës i ranë dy njerëz të panjohur. Zgjata kryet nga dritarja dhe pyeta se kë kerkonin. Më thanë se ishin nipërit e Ranieros. Vinin nga Nebraska. Zbrita poshtë. Burrat më pyetën nëse kisha vënë re të hynte e te dilte ndokush në shtëpinë e Ranieros sa kohe që ai ishte gjallë.
- Nuk para kanë patur vizitorë, thashë pa qënë e sigurtë nëse duhej tu përgjigjesha apo jo. Për mua ishin dy njerëz krejt të panjohur. Njëri reth të pesëdhjetave e tjetri më i ri. Nga ta dija se ishin nipërit e tij kur s’i kisha parë kurrë?
- Nuk dijmë nëse është shitur shtëpia, vazhdoi më i vjetri në moshë. Nuk dijmë se çka lënë në trashëgimi e kujt ia ka lënë. Ai vet s'ka pasur fëmijë. Heshta.
- Kush duhet t’i ketë çelsat e shtëpisë? Pyeti më i vjetri U thashë t’i drejtoheshin menaxhmentit që qeveriste bllokun tonë. U tregova se ku ishin zyrat dhe u ngjita lart. S’më hiqeshin nga mendja ata dy të panjohurit nipër që s'kishin shkelur kurrë në shtëpine xhaxhait të tyre të vetmuar sa qe gjallë e tani vinin t'i shkëputnin ndonjë copë për së vdekuri.
Ç’tu thosha? Që xhaxhai i mjerë pas vdekjes së të shoqes nuk ishte në gjëndje as të shlyente morgixhin e shtëpisë? T’u thoja që xhaxhai i tyre çdo ditë shkonte për të ngrënë mëngjes në nje mencë të varfërish. I mjeri Raniero!

* * *

Atë mbrëmje po kthehesha nga Molli kur më ndali në rrugë Xho, komshiu ynë. Xho kishte banuar për një kohë të gjatë me nënën e tij, Sarën, një grua fisnike me flokë krejt të thinjura që shëtiste mëngjeseve në trotuarin para shtëpisë sonë. Më tregonte për vajzën që kishte në Teksas. Sara ishte tetëdhjetë vjeçe, por nuk tregonte aq. Një ditë më tha se kishte vendosur të shkonte të banonte tek e bija. Dy muaj pas largimit të nënës, Xho solli në apartament Barbarën, të dashurën e tij. Ndanin bashkë pagesën e shtëpisë. Ajo ishte trupmadhe, njëlloj si Xho dhe ashtu si ai e pinte shumë duhanin. Ishte vajzë e mirë dhe hyri në komunikim me ne sikur të na njihte prej kohësh. Kaluan muaj dhe një ditë dimri tek po dilja nga dera e shtëpisë u ndesha ballë përballë me Xhonë.
- Na mbyti dëbora këndej, thashë, e në çast mu kujtua e ëma, Sara, në Teksas. -Nëna juaj duhet të ndihet mirë këtë dimër që s'po provon të ftohtin e Nju Jorkut. Me që ra fjala, si është ajo?
- Mamaja ka vdekur. Përgjigja qe dhënë aq qetësisht, sa që unë nuk u besova veshëve. Nuk di nëse jeni gjendur ndonjë herë në atë pozitë të vështirë siç u gjenda unë atë çast. Ngriva.
- Ka gjashtë muaj që ka vdekur. I u përgjigjigj ai habisë sime.
- Gjashtë muaj? Më falni, unë nuk kam dëgjuar asgjë.
- S’ka problem, s’ka problem. S’na ka rënë rasti të shihemi. Po ajo e bëri jetën e saj. Jetoi mirë. Ishte mbi tetëdhjetë vjeç.
Fakti që ai fliste për vdekjen e nënës si për diçka normale, të them të drejtën më shkundi nga tronditja që më shkaktoi befasia e lajmit te hidhur.

* * *

Një javë më parë rastisa të takohesha përsëri me komshiun tonë, Xho.
- Si je Xho? Përshëndeta unë duke vënë re që ai mbajti këmbët tek më pa.
- Desha tu thoja që Barbara ka kancer në mushkëri. Mendova ta dëgjonit nga unë. Mu kujtua kur mora lajmin e vonuar për vdekjen e së ëmës, Sarës, një vit më parë. Xho po më përgatiste për lajmin e një vdekje të re që po afrohej.
Kishte ca kohë që më kishte rënë në sy mungesa e Barbarës në oborr e në rrugët përqark shtëpisë, por kurrë s’më kishte shkuar mendja tek një gjë e tillë. Jemi kaq të ngarkuar nga telashet e përditshme sa nuk i tjerrim gjatë hamendjet tona. I shpreha keqardhjen time.
- Barbara është shumë vajzë e mirë, por ja që Zoti i dha kancerin, tha ai. Bën kimotherapi, por s’e pranon që është e sëmurë. Nuk do që ta pranojë. Ende punon nëpër shtëpi.
Xho më vështroi një copë herë përmes syzeve të trasha. Një kacurrel i trashë i zi i binte mbi to. Mua kujtua dita kur isha prezantuar me të. Më qe dukur si një gjimnazist që s’kishte për t’u rritur kurrë. Kishte humbur të ëmën dhe priste të humbiste edhe të dashurën. U largova me keqardhje të madhe për të. Dhe mendja më shkoi përsëri tek Sara e shkretë. I kishte lënë në dispozicion Xho-së gjithë apartamentin e kishte ikur të “strukej” tek vajza e martuar vetëm që i biri pesëdhjetë vjeçar të kishte më shumë privaci, e mbase… martohej.

Kaluan pak ditë nga ai takim ogurzi me Xhonë dhe të hënën poshtë tek dera e tij pamë dy policë. “Ndoshta i ka thirrur Xho, tha im shoq. Do të ketë bërë fjalë me ata të katit të dytë. Ankohet që i bëjne zhurmë.
Kaq qe ajo bisedë.
Sonte pasi hëngrëm darkë, im shoq më tha:
- A e di që ata policët para tre ditësh nuk ishin për grindje?
- Po për ç’farë? Pyeta unë.
- Ka vdekur Barbara… Mbeta pa gojë. S’kishim dëgjuar asnje zë, as një të qarë. Askush s'i kishte rënë derës tonë për të lajmeruar se një vdekje kishte ndodhur vetëm një kat më poshtë... As edhe një zhurmë.Vdekja kishte hyrë në të drejtat e saj me qetësinë më të madhe. Kishte marrë të vdekurit pa ua prishur qetësinë të gjallëve.
Kështu kishte bërë me Ranieron, me Sarën, me Barbarën.
Vdekje amerikane.